Mentale training

Het belang van mentale training bij jou en je paard!

Hoe meer ervaring in het werken met veel verschillende paarden, hoe meer ik ervaar dat mentale training misschien wel het meest vergeten stuk is in de training van het paard.
Het hebben van een veilig gevoel is nauw verankerd in het brein van het paard. Het feit dat wij de paarden in hun huidige vorm inzetten, stallen en trainen heeft niet geleid tot het aanpassen van het instinct van het paard. Het is en blijft een prooidier en daarom een vluchtdier, dat sociaal contact nodig heeft om zich veilig voelen.
Het gedrag van een paard hangt gedeeltelijk af van de omgeving en de mensen of paarden in de buurt, maar vooral van het vermogen om met onverwachte situaties om te gaan. Een paard dat gevaar om kan zetten naar veiligheid, overleeft zijn dag en kan weer verder.

Hoewel wij natuurlijk weten dat het paard geen natuurlijke vijand heeft (de wolven daargelaten), heeft het paard dit benul niet. Het paard is gemaakt om altijd in staat van paraatheid te zijn om zichzelf te beschermen. Hij gebruikt daarvoor zijn vier F’jes: Flight, Fight, Freeze en Faint. Dit klinkt eenvoudig, maar dit is voor een paard in deze tijd niet zo vanzelfsprekend.

Opgroeien

Het begint namelijk al vanaf de geboorte. Standaard worden veulens vanaf 4 tot 6 maanden af gespeend (bij zijn moeder weggetrokken) en in een groep met andere peuters geplaatst waar ze (hopelijk minimaal) drie jaar mogen opgroeien voor ze klaar worden gestoomd als rijpaard. Ook jouw paard zal zo’n opstart hebben meegemaakt.
De eerste manier waarop een paard op angst zal reageren is vluchten (Flight). Mocht een jong paard opgroeien in een gemengde kudde waar paarden van diverse leeftijd aanwezig zijn, dan zal de groep het jonge paard leren wanneer er echt gevaar is of wanneer het karakter (of ervaring) van het jonge paard nog bijgeschaafd mag worden. Reageren op alles is namelijk niet efficiënt. De energie moet bewaard worden voor de gevallen dat vluchten echt een redmiddel is.
Het is essentieel voor een paard dat het kan vertrouwen op de waakzaamheid van zijn kuddegenoten. Bij een onverwachte beweging of geluid volgt er eerst een moment van alertheid (Er is iets aan de hand!) en inspectie van de situatie (Wat is er dan aan de hand?).
Als één paard een alarmhouding aanneemt, zullen anderen volgen. Er is geen paard dat blijft staan als de anderen wegrennen. In de natuur zijn deze paarden namelijk ten dode opgeschreven, een makkelijke prooi voor zijn natuurlijke vijand.
De beslissing om wel of niet weg te rennen kan worden genomen door één paard of meerdere paarden tegelijkertijd, waarna de hele kudde in een split second zal volgen. Het is belangrijk voor de kudde om echt gevaar te onderscheiden van schijn.

De meeste paarden worden vanaf hun derde jaar niet (meer) in een groepsverband gehouden of getraind, waardoor ze elke keer zelf moeten beslissen over mogelijk gevaar. Natuurlijk reageert elk paard anders. De ene is veel gelatener dan de ander. Karakter en opvoeding spelen hier een grote rol. Het is voor een paard veel beter als het niet constante alert hoeft te zijn en het kan vertrouwen op een groepsgenoot. Het liefst een soortgenoot. En anders zal hij het met jou moeten doen.

De eigenaar / trainer als veilig baken.

Een kudde die op de vlucht slaat, zal niet eindeloos blijven rennen. Ze controleren regelmatig of er nog steeds gevaar is en keren dan snel terug naar hun normale activiteiten. Het loslaten van stress en spanning is net zo belangrijk als het herkennen van gevaar.
Als mensen kunnen we veel invloed uitoefenen op de mentale training van paarden. Het is belangrijk dat we zelf betrouwbaar zijn, onze paarden consistent behandelen en duidelijk communiceren. De mentale training van het paard begint eigenlijk bij onze eigen mentale training. En of we een duidelijk plan hebben wat we van de paarden verwachten. En dan bedoel ik eigenlijk vanaf het moment dat je bij het paard in de buurt komt.

Stel je zelf de volgende vragen:

Herken ik stress signalen bij mijn paard?
Kan ik stresssituatie vooraf zien aankomen?
Weet ik wat ik voor mijn paard kan betekenen als het stress ervaart?
Kan ik degene zijn die veiligheid kan bieden?
Kan mijn paard altijd op mij bouwen?
Ben ik degene die consequent dezelfde vragen stelt aan mijn paard?
Weet ik wat ik aan het paard ga vragen?
En weet ik dan wanneer het antwoord van het paard goed genoeg is?
Gebruik ik de opbouw van mijn hulpen mega consequent?
Heb ik de vaardigheid om mijn hulpen steeds verder af te bouwen zodat de samenwerking steeds fijner wordt?

Dit zijn best lastige vragen. En in theorie veel makkelijker te beantwoorden dan in de praktijk!

Zowel mentale als fysieke ontspanning zijn essentieel om effectief te kunnen leren en bewegen. Het paard ontwikkelt zelfvertrouwen door te leren omgaan met verschillende situaties en het verleggen van grenzen. Dit vertrouwen schept op zijn beurt weer vertrouwen bij de ruiter, wat leidt tot een positieve cyclus. Maar het start bij jou!
Het is namelijk zo dat een paard jouw angst of onzekerheid wel opmerkt (Zie je… zij vindt dat ook eng of spannend! Zij is ook alert! Wat is er aan de hand?). Maar wist je dat het paard helemaal niet kan beredeneren dat het zelf de veroorzaker is van jouw spanning of angst.

Dit mag je even (echt) op je in laten werken!
Wat betekent dit voor jouw stress en angst in het werken met paarden?

Wil je meer weten over trainingen bij Paard Centraal? Dat kan via deze link